वाढवण बंदराशी थेट जोडणी निर्यातीला नवी गती मिळण्याची शक्यता

नाशिक : पालघर जिल्ह्यात उभारले जात असलेल्या वाढवण बंदरातून २०३० पासून निर्यात सुरू होण्याची शक्यता व्यक्त होत असताना राज्य सरकारने या प्रकल्पाशी संलग्न पायाभूत सुविधा उभारणीला गती दिली आहे. राज्याच्या विविध भागांतील उद्योगांना बंदरापर्यंत थेट आणि सुलभ कनेक्टिव्हिटी मिळावी यासाठी समृद्धी महामार्गाला वाढवण बंदराशी जोडण्याची प्रक्रिया युद्धपातळीवर सुरू आहे. याच अनुषंगाने समृद्धी महामार्गालगत तब्बल १२ ड्रायपोर्ट उभारण्याचा अभ्यास सरकारकडून केला जात असून लवकरच या बाबत घोषणा होण्याची दाट शक्यता आहे.

छत्रपती संभाजीनगर येथे झालेल्या बैठकीत राज्य शासनाचे गुंतवणूक आणि धोरणविषयक सल्लागार कौस्तुभ धवसे यांनी याबाबत महत्वपूर्ण संकेत दिले. त्यांनी सांगितले की, “नाशिक व जालना येथील ड्रायपोर्ट लवकरात लवकर सुरू करण्याबरोबरच समृद्धी महामार्गालगत १२ ड्रायपोर्ट उभारण्याचा सविस्तर अभ्यास सुरू आहे. पुढील सहा महिन्यांत सरकार या १२ ड्रायपोर्टची घोषणा करू शकते.”

वाढवण बंदराचे महत्त्व

जगातील सर्वात मोठ्या दहा बंदरांपैकी एक म्हणून विकसित होत असलेल्या वाढवण बंदरावर काम वेगाने सुरू आहे. हे बंदर देशातील महत्त्वाचे लॉजिस्टिक्स हब ठरेल, अशी अपेक्षा आहे. त्यामुळे राज्य सरकारने इगतपुरी तालुक्यातील भरवीर—वाढवण एक्सप्रेसवे उभारण्यासाठी सविस्तर प्रकल्प अहवाल (DPR) तयार करण्यास मंजुरी दिली आहे. हा मार्ग समृद्धी महामार्गाला वाढवण बंदराशी जोडणार आहे.

केंद्रीय रेल्वे मंत्रालयानेदेखील मागील वर्षी डहाणू–नाशिक रेल्वेमार्गाच्या सर्वेक्षणास निधी मंजूर केला. हे दोन्ही प्रकल्प पूर्ण झाल्यानंतर विदर्भ आणि मराठवाडा थेट वाढवण बंदराशी जोडले जाणार असून निर्यात प्रचंड गतीने वाढेल, असे सरकारचे म्हणणे आहे.

नाशिक आणि जालना ड्रायपोर्ट : प्रकल्पांची स्थिती

२०१४ मध्ये केंद्रीय मंत्री नितीन गडकरी यांनी नाशिक आणि जालना येथे ड्रायपोर्ट उभारणीची घोषणा केली होती.
• नाशिक ड्रायपोर्ट : निफाड सहकारी साखर कारखान्याच्या जागेवर प्रस्तावित प्रकल्प सध्या भूसंपादनाच्या टप्प्यावर.
• जालना ड्रायपोर्ट : काम प्रगतीपथावर असून पुढील सहा महिन्यांत निर्यात सेवेला सुरुवात होण्याची अपेक्षा.या दोन्ही ड्रायपोर्टना वाढवण बंदर जोडणीमुळे नवी गती मिळणार आहे.

समृद्धी महामार्गावरील संभाव्य १२ ड्रायपोर्ट

समृद्धी महामार्ग ज्या ज्या जिल्ह्यांतून जातो, त्या प्रत्येक जिल्ह्यात निर्यातक्षम उद्योग, लॉजिस्टिक्स क्षमता, उपलब्ध जमीन आणि वाहतूक व्यवस्थेचा अभ्यास करण्यात आला आहे. त्यानुसार १२ ठिकाणी ड्रायपोर्ट उभे करण्याची क्षमता असल्याचे शासनाने प्राथमिक पाहणीत स्पष्ट केले आहे.

या ड्रायपोर्टमुळे —
• निर्यात प्रक्रियेला गती
• वाहतूक खर्च घट
• बंदरांवरील दडपण कमी
• उद्योग गुंतवणुकीला चालना
• ग्रामीण भागात मोठ्या प्रमाणात रोजगार

अशी बहुमुखी वाढ अपेक्षित आहे.

छत्रपती संभाजीनगरमध्ये १,००० एकरांचा ड्रग पार्क

औद्योगिक विकास वाढवण्यासाठी शासनाकडून आणखी एक महत्त्वाचा निर्णय म्हणजे छत्रपती संभाजीनगर परिसरात १ हजार एकरांचा ड्रग पार्क उभारण्याचा. या पार्कमधील उद्योगांना समृद्धी महामार्ग आणि प्रस्तावित ड्रायपोर्टद्वारे थेट निर्यात सुविधांचा लाभ होणार आहे. महाराष्ट्राचा औषध उद्योग जागतिक बाजारपेठेत अधिक मजबुतीने उभा राहील, असा दावा करण्यात येतो.

निर्यातीचे नवे दार: महाराष्ट्राचा बदलता नकाशा

वाढवण बंदर, समृद्धी महामार्ग आणि नव्या १२ ड्रायपोर्टच्या उभारणीमुळे महाराष्ट्राचा लॉजिस्टिक्स आणि निर्यात नकाशा ऐतिहासिकरित्या बदलू शकतो.

विशेषत: विदर्भ, मराठवाडा, उत्तर महाराष्ट्र आणि खानदेश या पारंपरिकरित्या दुर्लक्षित प्रदेशांना उद्योग, गुंतवणूक आणि रोजगाराची नवी संधी उपलब्ध होणार आहे.धवसे यांचे संकेत लक्षात घेता, राज्य सरकार आगामी सहा महिन्यांत या मोठ्या प्रकल्पाची घोषणा करेल, अशी दाट शक्यता आहे.