हृदयविकाराबाबत सुरुवातीची पंधरा मिनिटे फार महत्वाची
हार्ट अटँक आल्यानंतर पहिल्या १५ मिनिटात मेडिकल मदत मिळाली तर रूग्णाचे प्राण वाचवता येतात. मात्र, हे सारे हृद्यविकाराचा तीव्रतेवर अवलंबून आहे. प्रत्येकामध्ये हृदयविकाराची लक्षणे वेगळे असू शकतात. काही लोकांना थोड्या वेदना आणि बैचेनीने लक्षणाची सुरुवात होते. हा त्रास कधीही होऊ शकतो. तुमचे वय, लिंग आणि चिकित्सेवर या लक्षणाचे गांभीर्य अवलंबून आहे. सर्वसामान्य लक्षणांमध्ये छातीवर दबाव वाटतो. हा त्रास काही वेळ वाटून नंतर कमी होतो. पुन्हा त्रास सुरू होतो. वेदना आणि बैचेनी छातीच्या वरच्या म्हणजे शरीराच्या अन्य भागापर्यंत पोहचते. तुमचा एक हात किंवा दोन्ही हात, पाठ, मान, दात आणि जबड्यापर्यंत वेदना होतात. याशिवाय रूग्णाला घाम, उलटी, चक्कर, चिंता, अपचन, थकवा अशी लक्षणे दिसून येतात. पुरूषांच्या तुलनेत महिलांना मान, खांदे, पाठीच्या वरच्या भागात किंवा पोटात दुखते अशा समस्या होऊ शकतात.
१५ मिनिटांपेक्षा जास्त वेळ छातीत दुखल्याने हार्ट अटँक येतो. काही लोकांना छातीत हलके दुखते. काही लोकांना मात्र छातीत गंभीर वेदना होतात. बैचेनीला दबाव किंवा छातीवर दबाव याच्याशी जोडले जाते. वास्तविक काही जणांना छातीत दुखत नाही किंवा ताण येत नाही. काही लोकांच्या छातीत अचानक दुखत. कधी कधी खूप अगोदरच धोक्याची घंटा काही तास किंवा एका दिवसा अगोदर लक्षणे दिसू शकतात. हार्ट अटँक आल्यानंतर काही उपाय मात्र आवर्जून करा.
तुम्हाला हार्ट अटँक आला सर्वात पहिले मेडिकल इमर्जन्सी नंबरवर फोन करा. तरीही जर अँम्ब्युलन्स किंवा आपात्कालीन वाहन मिळत नसेल तर मित्र किंवा शेजार्याची मदत घ्या आणि जवळचे हॉस्पिटल गाठा. स्वतः गाडी चालवू नका. तुमची परिस्थिती अजून खराब होऊ शकते. त्यामुळे गाडी चालवण्याचा प्रयत्न करू नका.
जोपर्यंत आवश्यक मेडिकल मदत मिळत नाही तोपर्यंत अँस्पिरिन चघळा आणि गिळून घ्या. एस्पिरिन रक्ताच्या गाठोळ्या होण्यापासून रोखतात. हार्ट अटँक आल्यावर ह्रदयाला नुकसान पोचू देत नाही. जर तुम्हाला अँलर्जी आहे किंवा डॉक्टरांनी एस्पिरिन घेण्यास मनाई केली असेल तर एस्पिरिन घेऊ नका. जर डॉक्टरांनी नाइट्रोग्लिसरीन घेण्याचे सांगितले असेल तर नाइट्रोग्लिसरीन जरूर घ्या. जर तुम्हाला हार्ट अटँक आला असेल आणि तुमच्या डॉक्टरांनी तुम्हाला नाइट्रोग्लिसरीन अगोदरच सांगितली असेल तर ती डॉक्टरांच्या निगराणीतच घ्या.
जर रूग्ण बेशुद्ध आहे आणि तुमच्याकडे अॉटोमेटेड एक्सटर्नल डीफिब्रिलेटर उपलब्ध असेल. डिवाइसच्या उपयोग दिलेल्या निर्देशानुसार करा. ह्रदयाची गती कमी किंवा जास्त झाली असेल तेव्हा होतो. कार्डियाक अरेस्ट किंवा हार्ट अटँकमध्ये याचा उपयोग होतो.
जर रूग्ण बेशुद्ध असेल तर त्याला सीपीआर द्या. जर व्यक्तीला श्वास घेत नसेल आणि तुम्हाला नाडी सापडत नाही. अशावेळी आपातकालीन चिकित्सा सहायतेसाठी मदत मागितल्यावर सीपीआर सुरू करा. हे करण्यासाठी त्या व्यक्तीच्या छातीवर जोरजोराने आणि वेगाने धक्का द्या. 1 मिनिटात 100 ते 120 वेळा असे करा.