-रानभाज्यांमुळे वाढते रोगप्रतिकारकशक्ती शेतकऱ्यांना रोजगार, शहरवासीयांना आरोग्याचा सल्ला

एपीएमसी न्यूज नेटवर्क :
पावसाळ्याची चाहूल लागताच शहर व ग्रामीण बाजारपेठांमध्ये रानभाज्यांनी हजेरी लावली आहे. यंदा या भाज्यांचे बाजारात लवकर आगमन झाले असून, नागरिकांत मोठ्या प्रमाणावर खरेदीची चढाओढ दिसून येते आहे. या नैसर्गिकरित्या उगम पावणाऱ्या भाज्या आरोग्यवर्धक असल्याने पावसाळ्यात आहारात त्यांचा आवर्जून समावेश करण्याचा सल्ला तज्ज्ञ देत आहेत.

दरवर्षी जुलैच्या शेवटच्या आठवड्यात या भाज्या बाजारात दिसू लागतात. मात्र, यंदा पावसाने वेळेवर हजेरी लावल्यामुळे चिघळ, घोळ, कडवंची, अळू, आंबडी, हदगा, गुळवेल, शेवग्याची पाने, पिंपळ, भुईआवळा, सराटा, राजगिरा, केना, पाथरी, कपाळफोडी आदी रानभाज्या आधीच विक्रीसाठी उपलब्ध झाल्या आहेत.

रानभाज्यांचे औषधी व पौष्टिक गुणधर्म

या भाज्या डोंगर, माळरान, शेतांच्या कडेकपारीत रासायनिक खताविना, औषधांच्या फवारणिविना आपोआप उगवतात. त्यामुळे त्यांचे औषधी व पोषणमूल्य अधिक आहे. शहरातील नागरिक आता पूर्वीपेक्षा अधिक प्रमाणात रानभाज्या पसंत करू लागले असून, सेंद्रिय आहाराचा भाग म्हणून त्यांचा उपयोग केला जात आहे.

आजारांवर घरगुती उपाय ठरणाऱ्या रानभाज्या

या भाज्यांमध्ये जीवनसत्त्वे, लोह, फायबर, अँटीऑक्सिडंट्स आणि नैसर्गिक औषधी घटक असतात. त्यामुळे:
• खोकला, सर्दी, ताप, पोटदुखी, संधिवात, मधुमेहावर या भाज्या उपयुक्त
• रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवतात
• पचन सुधारतात, चयापचय क्रिया सुधारते
• रक्ताभिसरण सुरळीत करते, त्वचेवर चांगला परिणाम

-भाज्या आणि त्यांचे उपयोग 
रानभाजीचे नाव औषधी उपयोग/पौष्टिक फायदे
चिघळ, घोळ, कडवंची लोह व जीवनसत्त्वयुक्त, प्रतिकारशक्ती वाढते
अळू, आंबडी, राजगिरा पचन सुधारते, थकवा कमी करतो
शेवग्याची पाने अँटीऑक्सिडंट्स भरपूर, शरीराला शक्तिवर्धक
हदगा, गुळवेल, सराटा दमा, संधिवात, मधुमेहावर उपयुक्त
पिंपळ, भुईआवळा रक्ताभिसरण सुधारते, त्वचेस उपयुक्त

शेतकऱ्यांसाठी रोजगार, नागरिकांसाठी आरोग्य

या रानभाज्यांचे संकलन, वाळवण, विक्री या प्रक्रियांतून ग्रामीण भागातील अनेक कुटुंबांना रोजगार उपलब्ध झाला आहे. त्यामुळे शहर व ग्रामीण यांच्यातला आहारसंपन्नतेचा दुवा म्हणून या भाज्यांकडे पाहिले जात आहे.

जतन व प्रचाराचे आवाहन

कृषी विद्यापीठे, स्थानिक संस्था आणि आरोग्य विभागाने रानभाज्यांचे जतन, प्रसार व आहारातील समावेश वाढवण्यासाठी जनजागृती हाती घेतली आहे. नैसर्गिक औषधींचा खजिना असलेल्या या भाज्यांची माहिती पुढच्या पिढीपर्यंत पोहोचवणे काळाची गरज असल्याचेही सांगण्यात येते.